ศูนย์วิจัยข้าวล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นตามมติของสภามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ตามประกาศมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เรื่อง การจัดตั้งส่วนงานวิชาการภายในของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พ.ศ. 2555 มีพันธกิจหลักเพื่อให้ศูนย์วิจัยข้าวล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นศูนย์กลางในการวิจัย พัฒนาและการบริการวิชาการโดยเฉพาะด้านข้าวพื้นเมืองในภาคเหนือ ภายใต้ความร่วมมือของหน่วยงานวิชาการทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยการจัดตั้งศูนย์ฯ ได้แล้วเสร็จและเริ่มดำเนินการตามภารกิจที่ได้รับตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2557 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ด้านการวิจัย เป็นการทำการวิจัยด้านการอนุรักษ์พันธุกรรมข้าว การวิจัยและพัฒนาพันธุ์ข้าว การแปรรูปผลิตภัณฑ์ข้าวเพื่อการเพิ่มมูลค่าและการใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ โดยทุนวิจัยที่ได้ในการดำเนินงานเป็นการขอรับการสนับสนุนจากแหล่งทุนภายในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และแหล่งทุนภายนอกมหาวิทยาลัย ดำเนินการในลักษณะของการบูรณาการระหว่างสาขาวิชาต่าง ๆ จากนักวิจัยในเครือข่ายของศูนย์ฯ ร่วมมือกันสร้างงานวิจัยด้านข้าวที่เกิดประโยชน์ต่อสังคม ชุมชนและรวมถึงผลกระทบโดยรวมในประเทศไทย ด้านการบริการวิชาการ เป็นการถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีการผลิตข้าว การจัดการหลังการเกี่ยวเกี่ยว และการถ่ายทอดองค์ความรู้อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการผลิตข้าวที่มีคุณภาพ รวมถึงการให้คำปรึกษาปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการผลิตข้าวให้แก่เกษตรกร นอกจากนี้ศูนย์วิจัยข้าวล้านนายังมีความพร้อมในเรื่องแปลงนาสาธิตเพื่อปลูกข้าวพันธุ์ต่างๆ เพื่อการอนุรักษ์และขยายพันธุ์ข้าวพื้นเมืองคุณภาพ การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพ และส่งต่อให้นักวิจัยนำไปต่อยอดทำวิจัยในด้านต่างๆ ทั้งในด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าว หรือการสกัดสารด้านชีวเคมี หรือด้านเภสัชวิทยา รวมถึงการศึกษาดูงานพร้อมทั้งมีการสนับสนุน ส่งเสริมให้ชุมชนเกษตรกรรมมีการพึ่งพาตนเอง โดยการเป็นต้นแบบของโรงสีข้าวชุมชน ซึ่งให้เกษตรกรหรือประชาชนที่สนใจเข้ามาศึกษาดูงานระบบการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวและรวมถึงการใช้บริการกับทางศูนย์ฯ
“ผู้นำด้านงานวิจัยและนวัตกรรมข้าวล้านนาเพื่อความยั่งยืนของเกษตรกร”
(A leader of Lanna Rice Research and Innovation for Sustainability of the Farmers)
เพื่อสนับสนุนยุทธศาสตร์แผนพัฒนาการศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ระยะที่ 13 (พ.ศ. 2566-2570) การดำเนินการตามวิสัยทัศน์และสามารถบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ ศูนย์วิจัยข้าวล้านนามีพันธกิจในการวิจัยเพื่อสร้างองค์ความรู้และต่อยอดนวัตกรรมในการเพิ่มมูลค่าข้าวพื้นเมืองล้านนา เพื่อนำไปถ่ายทอดสู่ชุมชนเป้าหมายเพื่อสร้างความยั่งยืนให้เกษตรกรในพื้นที่ ซึ่งประกอบไปด้วยภารกิจต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
ภารกิจหลัก
1) วิจัยเพื่อสร้างองค์ความรู้และนวัตกรรมในด้านข้าวแบบบูรณาการจากความเชี่ยวชาญของนักวิจัยจากหลากหลายสาขาตลอดห่วงโซ่ในการผลิตและการบริโภคข้าวล้านนา
2) บริการวิชาการเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้และนวัตกรรมในการผลิตและเพิ่มมูลค่าข้าวล้านนาแบบครบวงจร เพื่อให้เกิดการผลิตข้าววิถีใหม่สู่เกษตรกรและผู้บริโภค
3) ส่งเสริมและสนับสนุนการต่อยอดจากงานวิจัยและนวัตกรรมที่เกิดจากข้าวล้านนาสู่การใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์
ภารกิจสนับสนุน
1) ส่งเสริมการอนุรักษ์พันธุกร รม ประเพณี ศิลปวัฒนธรรมและกิจกรรมด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับข้าวพื้นเมืองล้านนาสู่ประชาชนที่สนใจและเยาวชนรุ่นใหม่
2) สนับสนุนกิจกรรมด้านการเรียนการสอนของหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย เช่น การเป็นศูนย์เรียนรู้และการฝึกงานของนักเรียนและนักศึกษา และการจัดหลักสูตรอบรมระยะสั้นเพื่อตอบสนองการเรียนรู้ของประชาชนแต่ละกลุ่ม
3) สร้างรายได้จากการให้บริการด้านข้าวในรูปแบบต่าง ๆ กับเกษตรกร ผู้ประกอบการ ผู้บริโภค และการบูรณาการงานวิจัย เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในการดำเนินงานของศูนย์ฯ
